Парадак прыцягнення жанчын, якія маюць дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў - да васемнаццаці гадоў) да начных, звышурочных работ, працы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіравання ў службовую камандзіроўку

Згодна з часткай 3 артыкула 263 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь жанчыны, якiя маюць дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў - да васемнаццаці гадоў), могуць прыцягвацца да начных, звышурочных работ, працы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіроўвацца ў службовую камандзіроўку толькі з іх пісьмовай згоды.

Палажэнні дадзенай нормы на першы погляд здаюцца даступнымі і зразумелымі, аднак з практыкі нагляднай дзейнасці можна адзначыць, што наймальнікі часта парушаюць патрабаванні артыкула.

Перш за ўсё, неабходна памятаць наступнае:

- начным часам лічыцца час з 22 гадзін да 6 гадзін (частка 1 артыкула 117 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь);

- звышурочная праца - гэта праца, выкананая работнікам па прапанове, распараджэнню або з ведама наймальніка звыш устаноўленай для яго працягласці працоўнага часу, прадугледжанай правіламі ўнутранага працоўнага распарадку ці графікам работы (зменнасці) (частка 1 артыкула 119 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь);

- да дзяржаўных святаў і святочных днях ставяцца толькі дні, якія аб'яўлены непрацоўнымі згодна з пунктам 3 Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 157 ад 1998/03/26 года: 1 студзеня - Новы год; 7 студзеня - Раство Хрыстова (праваслаўнае Раство); 8 сакавіка - Дзень жанчын; па календары праваслаўнай канфесіі - Радаўніца; 1 мая - Свята працы; 9 мая Дзень Перамогі; 3 ліпеня - Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі); 7 лістапада - Дзень Кастрычніцкай рэвалюцыі; 25 снежня - Нараджэнне Хрыстова (каталіцкія Каляды);

- у залежнасці ад рэжыму працы, у якім працуе работнік, яго выходнымі днямі пры пяцідзённай рабочай тыдні з'яўляюцца два днi кожны каляндарны тыдзень, пры шасцідзённага - адзін дзень, якія падаюцца штотыдзень ў пэўныя дні тыдня, агульным выхадных днём з'яўляецца нядзелю (часткі 2 - 3 артыкула 136 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь). У выпадку, калі рэжым працы вызначаецца графікамі работ (зменнасці), то выходнымі днямі для канкрэтнага работніка з'яўляюцца дні, якія запланаваны такімі ў графіках работ (зменнасці) (частка 2 артыкула 123 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь);

 - службовая камандзіроўка - гэта паездка працаўніка па распараджэнні наймальніка на пэўны тэрмін у іншую мясцовасць для выканання службовага задання па-за месцам яго сталай працы (частка 1 артыкула 91 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь);

Норма часткі 3 артыкула 263 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь не мае патрэбы ў больш шырока тлумачэнні, таму забарона на прыцягненне без пісьмовай згоды жанчыны, якая мае дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў - да васемнаццаці гадоў) да начных, звышурочных работ, працы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіраванні ў службовую камандзіроўку распаўсюджваецца па-за залежнасці ад таго:

- ці з'яўляецца сям'я поўнай або няпоўнай;

- пражывае жанчына фактычна з дзіцем ці не;

- ажыццяўляе Ці догляд дзіцяці, яго ўтрыманне маці або іншая асоба.

Гэта значыць, дастаткова дакументальна пацверджанага факту біялагічнай наяўнасці ў жанчыны дзіцяці ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў - да васемнаццаці гадоў).

Працоўным кодэксам не прадстаўлена правы адмовы ад начных, звышурочных работ, работы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіравання ў службовую камандзіроўку бацькоў, усынавiцеляў, апекуноў, іншых асоб фактычна ажыццяўляюць догляд дзіцяці.

Каб пазбегнуць магчымых канфліктаў работнікаў з наймальнікамі або абгрунтаваных прэтэнзій з боку наглядных органаў лічым мэтазгодным, што б згода была выказана ў пісьмовай форме як асобным дакументам. Мяркуем недастаткова простага азнаямлення работніц пад роспіс з загадамі аб прыцягненні да начных, звышурочных работ, працы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіраванні ў службовую камандзіроўку, альбо азнаямлення з графікамі работ (зменнасці) у якіх такая работа запланавана.

За парушэнне парадку прыцягнення жанчын, якія маюць дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў - да васемнаццаці гадоў) да начных, звышурочных работ, працы ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, выхадныя дні і накіравання ў службовую камандзіроўку можа быць прыменена адміністрацыйная адказнасць .

Галоўны дзяржаўны інспектар працы

аддзела нагляду за выкананнем

заканадаўства аб працы Гродзенскага

абласнога ўпраўлення Дэпартамента

дзяржаўнай інспекцыі працы

Міністэрства працы і сацыяльнай

абароны Рэспублікі Беларусь                                  Сала Алег Уладзіміравіч.