Славутасці горада
Лідскі замак
Пабудаваны 1323-1328 гг. па
загадзе вялікага князя літоўскага Гедыміна. У 1384 пасля штурму замак узялі
крыжакі. У 1392 годзе атрады нямецкіх і ангельскіх рыцараў і арміі князя
Вітаўта аблажылі і ўзялі замак. Замак неаднаразова адбіваўся ад нападаў: у 1406
- ад атрадаў смаленскага князя Юрыя Святаславіча, у 1433-князь Свідрыгайла, у
1506 - ад крымскіх татараў, летам 1659 года-армія Маскоўскага княства,
1700-1721 замак быў часткова разбураны шведамі. Замак быў збудаваны з бутавага
каменя і цэглы, меў у плане форму няправільнага чатырохвугольніка з двума
вуглавымі вежамі і быў пастаўлены на пяшчаным пагорку, акружаным поймамі рэк
Лідзійкі і Каменкі.
Ансамбль былога кляштара піяраў: Свята-Міхайлаўская царква (былы Иосифский касцёл) кляштарны корпус
Першапачаткова пабудаваны на грошы імператара Паўла I ў 1797 г. як каталіцкі храм пры манастыры піяраў, сабор стаў праваслаўным у 1863 годзе пасля перабудовы згарэлага касцёла. Да пераходу да каталікоў у 1919 годзе вялікую частку часу настаяцелем быў і. і. Каяловіч. Пасля закрыцця ў 1957 годзе храм з 1960-х гадоў стаў выкарыстоўвацца як планетарый аж да вяртання праваслаўным у 1996 годзе. Помнік архітэктуры сталага класіцызму з выкарыстаннем дарычнага ордэра.
Помнік архітэктуры ў стылі Віленскае барока, пабудаваны ў 1747-1770 гадах
па праекце архітэктара Іагана Глаўбіца. Храм уяўляе сабой трохнефавую базіліку.
Першапачаткова царква была ўпрыгожана двума вежамі, якія былі страчаны падчас
пажару 1821 года. Ля царквы прастакутная ў плане алтарная частка, якая
працягваецца цэнтральным нефам, і дзве квадратныя рызніцы па баках ад
цэнтральнага алтара.Храм быў акружаны каменнай агароджай з барочным брамай (не
захавалася). У інтэр'еры храма вылучаецца
фрэскавы роспіс скляпенняў і сцен, а таксама арнаментальная лепка і скульптуры
ў стылі ракако. У адной з бакавых капэл левага нефа знаходзіцца ўшанаваны
мясцовымі каталікамі вобраз Маці Божай Ружанца.
Помнік вялікаму князю Літоўскаму Гедзіміну, заснавальніку г. Ліды
Касцёл Святога Міхала Арханёла
Будаўніцтва храма вялося з
1900 па 1908 г. з цэглы на месцы папярэдняга драўлянага храма. У 1908 годзе яго
асвяцілі пад імем касцёла Святога Міхаіла-Архангела. Звонку Касцёл Святога
Міхаіла Арханёла ў Белагрудзе ўяўляе сабой манументальны храм, пабудаваны
згодна з канонам 3-нефной базілікі з двума двух'яруснымі вежамі. Унутры прама
над уваходам размешчаны арганныя хоры, а сам касцёл упрыгожаны арнаментальным
роспісам.
Касцёл Перамянення Пана c. Ваверка
Сяло Ваверка вядома з 1413
года, калі тут быў закладзены драўляны касцёл Святога Францыска, пасля
пераасвяшчэнны ў імя Святой Тройцы. У сярэдзіне ХVI стагоддзя ён стаў
кальвінскім зборам і "вярнуўся" ў каталіцтва толькі напярэдадні
свайго разбурэння ў Трынаццацігадовую вайну (1654-1667). Адноўлены ў 1841 годзе
Кастравіцкімі, храм гэты пад імем Праабражэння Гасподняга ў пачатку ХХ
стагоддзя зафіксаваў вядомы майстар фатаграфіі Ян Балзункевіч. Да таго часу
ваверскі прыход налічваў ужо больш за 10 тысяч вернікаў, таму ў 1927-1928 гг.
Праабражэнскі касцёл быў пашыраны пад кіраўніцтвам Віленскага архітэктара
Вавёркі. У 1936 годзе ў храме з'явіўся арган на 15 галасоў.
Царква Раства Багародзіцы c. Голдава
Помнік гісторыі і архітэктуры
3 ацэначная катэгорыя Храм быў пабудаваны ў 1795 годзе на сродкі Фелікса
Важынскага, сына вядомага дзяржаўнага дзеяча таго часу, з дрэва ў выглядзе
карабля. У XIX стагоддзі храм быў рэканструяваны. У 1976-1979 гадах быў
зроблены капітальны рамонт. У 2014-2016 гадах зроблены капітальны рамонт храма.
Царква-помнік драўлянага дойлідства.
Крыжаўзвіжанская царква в. Бабры
Помнік гісторыі і архіт. 3
ацэначны катэгорыя Храм быў пабудаваны памешчыкам Карлам Ляскевічам у 1810
годзе і асвечаны ў тым жа годзе. Функцыянаваў да 1839 года уніяцкая царква і
меўся арган. Пасля 1839 года храм становіцца праваслаўным. Кампазіцыя царквы
ўключала ў сябе прастакутны ў плане аб'ём бабінца, основнной зала алтарнай
часткі з прыдзеламі. У 1880 годзе над бабінцам надбудавана Званіца, пры
ўваходзе зроблены тамбур. Асноўны аб'ём і алтарная частка накрыты вальмавым
дахам. Храм вырашаны ў традыцыях народнага драўлянага дойлідства.
Пакроўская царква в. Збляны
Помнік гісторыі і архітэктуры
3 ацэначная катэгорыя. Помнік архітэктуры руска-візантыйскага стылю. Пасля
ліквідацыі уніяцкіх прыходаў у 30-х гадах XIX стагоддзя уніяцкая царква ў
Зблянах была таксама перададзена праваслаўным. У 1900 годзе была пабудавана
новая, якая захавалася да нашага часу Пакроўская праваслаўная царква.
Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы с. Ганчары
Пабудавана ў 1774 г.,
з'яўляецца помнікам народнага драўлянага дойлідства.
Касцёл Святога Міхала в. Няцеч
Касцёл пабудаваны і асвечаны
ў 1715 г. рэканструяваны ў 1837 г. зачынены пасля II Сусветнай вайны, вернутыя
ў 1989 г. адрэстаўраваны ў 1990 г.
Вадзяны млын с. Дворышча
Элемент сядзібы ХІХ стагоддзя.