Галоўная /
Навiны раёна
24.09.2022
У Лідзе справілі раённае свята Багач
Культура беларусаў
надзвычай шматгранная. Кожны абрад раскрывае адну з важных рыс характару
нашага народа – імкненне адарыць усіх увагай, добрымі пажаданнямі,
прыўнесці часцінку радасці ў кожную хату. Вось і сёння ў Лідскім раённым
цэнтры экалогіі, турызму і краязнаўства яблыку не было дзе ўпасці: тут
ладзілася раённае свята Багач.
У народзе казалі: “Прыйшоў Багач – кідай рагач, бяры сявеньку – сей
памаленьку”, а яшчэ: “Будзь багаты, як восень”. Этымалогія назвы
народнага свята цалкам адпавядала стану гаспадаркі людзей у гэты час: у
палявых работах пастаўлена кропка, а ў засеках – збожжа, садавіна і
агародніна.
– У вёсках існаваў звычай, згодна з якім ад кожнага члена сям'і
прыносілі па жменьцы жыта, абмалочанай з першага снапа на Зажынках. Жыта
складалі ў агульную каробку (лубку), якая ўвесь год захоўвалася ў адной
з вясковых хат , – расказвае намеснік дырэктара Лідскага раённага цэнтра экалогіі, турызму і краязнаўства Любоў Прадка. – У
хаце, дзе знаходзіўся багач, святар служыў малебен «за новы лёс i Божую
шчодрасць да людзей». Потым здзяйсняўся абыход вакол вёскі з каробкай, у
цэнтры якой у зерне была ўстаўлена запаленая свечка. Пасля абыходу ішлі
да хаты, у якой увесь наступны год павінна была захоўвацца каробка з
жытам. Лічылася, што багач павінен прыносіць гаспадару дабрабыт,
дастатак і здароўе.
Урачыста, з музыкай і народнымі песнямі ладзілася свята. Асабліва
радуе тое, што ў рэканструкцыі абраду прымалі ўдзел мясцовыя школьнікі –
пакаленне, якому выпала захоўваць памяць і несці беларускую культуру,
традыцыі продкаў у заўтрашні дзень. У імправізаванай “хаце” (ёю стала
пляцоўка каля экалагічнага цэнтра) працавалі творчая майстэрня «Лаўка
цудаў» па вырабе народных абрадавых абярэгаў з саломы, пляцоўка «Кошык
фарбаў», дзе хлопцы і дзяўчаты займаліся стварэннем карцін з
выкарыстаннем прыродных матэрыялаў, а таксама дэгустацыйная пляцоўка
«Смачна есцi», якая ўяўляла сабой калейдаскоп традыцыйных страў
беларускай нацыянальнай кухні з агародніны, садавіны, збожжавых культур.
Праходзілі творчая сустрэча «Смак восені» (майстар-клас па стварэнні
вырабаў з агародніны) і выстава-продаж дароў восені «Восеньскi
вiнегрэт». З вялікай зацікаўленасцю госці свята ўдзельнічалі ў
дажыначных абрадавых гульнях, конкурсах, танцах.
– Цікава было акунуцца ў свет народных абрадаў, атмасферу таго часу, паўдзельнічаць у конкурсах , – адзначыў Матвей Дудзіч. – Гэта вельмі добра, што на Лідчыне імкнуцца зберагчы тую багатую
спадчыну, якая дасталася нам ад нашых бабуль і дзядуль. Народнае свята
жыве, пакуль пра яго памятаюць і працягваюць шанаваць.
– Вельмі рада, што прыняла ўдзел у такім прыгожым мерапрыемстве. Дзякуй арганізатарам , – падтрымала размову Людміла Андрушкевіч, мама дзяўчынак Дашы і Дамінікі. – На
свята прыйшлі выхаванцы цэнтра, жыхары нашага новага мікрараёна. Яно
атрымалася вельмі душэўным, яркім, народным і запомніцца кожнаму
надоўга.
Цікавыя факты
Багач – свята, якое заканчвала цыкл вырошчвання ўраджаю. Адзначалі яго нашы продкі 21 верасня па народным календары.
У гэты дзень было прынята сядзець у хаце з агнём. У святліцы
запальвалі свечку і ставілі яе ў міску са збожжам або проста праводзілі
вечар пры лучыне і чыталі малітву. Лічылася, што агонь валодае
ачышчальнай сілай і зараджае энергіяй жыцця.
Асаблівае значэнне пры святкаванні Багача меў культ Маці. У гэты дзень
вясковыя жанчыны вадзілі карагоды, дарылі падарункі бабкам-павітухам,
хадзілі ў госці да старэйшых сваячак.
Некалькі гадоў назад была выпушчана памятная манета, прысвечаная народнаму святу Багач.